Zrozumieć dziecko i nastolatka

Każdy z nas jest inny. Każdy z nas ma inną osobowość, inny temperament, inny charakter. Jednak niektórzy dorośli uważają że da się uformować dziecko, tak jak się chce. No cóż... błąd!

Wystarczy spojrzeć na 4 podstawowe typy osobowości wg. Galesa, które stosowane są w psychologii do dnia dzisiejszego. Są to: choleryk, flegmatyk, sangwinik i melancholik. Każdy z nich ma swoiste cechy, które na co dzień możemy zauważyć u siebie. Ja np. widziałam się pomiędzy sangwinikiem a melancholikiem, a jak wykonałam test osobowości to wyszło że jestem... flegmatykiem. I faktycznie, jak się wczytałam głębiej, okazało się iż najwięcej moich cech mam z flegmatyka.

Zachowanie dziecka czy nastolatka można zbadać na podstawie tzw. pięcioczynnikowego modelu osobowości. Jest to model wielkiej piątki:

1. neurotyczność bądź zrównoważenie emocjonalne;

2. ekstrawersja bądź introwersja;

3. duża otwartość na doświadczenie lub mała otwartość na doświadczenie;

4. duża ugodowość lub mała ugodowość;

5. duża sumienność bądź mała sumienność.

Każdy typ osobowości ma zarówno wady jak i zalety. Niestety, jeżeli nie dostrzega się i nie rozumie występujących cech u nastolatka, może prowadzić to do wielu konfliktów zarówno w domu jak i w szkole. Bardzo ważna jest komunikacja i odpowiednia relacja pomiędzy dorosłymi a dziećmi. Warto czasami odejść od naszych obowiązków, aby porozmawiać z tą zagubioną w dzisiejszym świecie istotą. Coraz częściej widzę jak moi uczniowie potrzebują wsparcia i rozmowy, uwagi i zauważenia. Proszą o pomoc. Czasami wystarczy odpowiednia lekcja, aby uczniowie się otwarli. Czasem wystarczy po prostu BYĆ.

Często dzieci zostają same ze swoimi problemami, co może prowadzić do stanów lękowych, samookaleczeń, depresji czy w ostateczności do samobójstwa. Im szybciej zareagujemy i zauważymy problem i w końcu zaczniemy o nim rozmawiać i go przepracowywać, tym szybciej znajdziemy rozwiązanie. W wielu przypadkach już sama rozmowa daje bardzo dużo. Dlatego tak ważny w dzisiejszych czasach jest zawód psychologa. Bo jest, bo wysłucha...

Mając kontakt z dzieckiem, warto pokazać mu i uczyć je samoakceptacji, wiary we własne możliwości, kochania siebie, traktowania siebie z szacunkiem. Czasami warto się zatrzymać, nauczyć się na ten kolejny sprawdzian na miarę swojej możliwości i po prostu odpocząć. Położyć się, posłuchać muzyki, obejrzeć serial na Netflixie, a może spotkać się ze znajomymi i pogadać.

Warto pokazać szacunek do innych ludzi, bez względu na płeć, rasę, orientację, religię itp. Dziecko jest naszą wizytówką i wiele rzeczy wynosi z domu, od swoich rodziców. Tylko od nas zależy jaki świat mu pokażemy. Musimy być dla niego drogowskazem, kompasem wskazującym właściwą drogę. Zobaczmy dokąd pójdzie...

Bardzo wiele daje pasja i hobby. Pokazuje że ma się na cos wpływ i sprawczość. Daje swoisty napęd do życia. Uczy zarówno sukcesów jak i porażek. Podobnie jak w życiu.

Niedawno w książce pt. ,,Miej wyjebane, a będzie Ci dane" dr Katarzyny Czyż, przeczytałam że codziennie wystarczy 8 przytulasków :) aby dążyć do swoistego szczęścia. Czysta biologia.

Aby zrozumieć swoje dziecko wystarczy otworzyć się na nie. Może warto poczytać dobrą książkę na temat psychologii i biologii dzieci, a może obejrzeć jakiś filmik, który może nas w tej materii przeszkolić. Sama dość niedawno dowiedziałam się rzeczy o której nie miałam pojęcia, podobnie jak moi rodzice. A mianowicie, że mózg nastolatka działa tak poprzez hormony, że cierpi na bezsenność w nocy i nie może spać. Staję się takim typem sowy. A rano jest dosłownie jak zombie, bo chce mu się spać, ciężko wstać do szkoły, a na lekcji może przysypiać. Znamy to skądś? Będąc nastolatką brak snu nocą mnie totalnie wyczerpywał. Dlatego podpisuje się rękami i nogami, aby lekcje zaczynały się o 9.00, bo wtedy nastolatek jest już w stanie więcej zdziałać.

Aby poznać swój typ osobowości polecam dwie strony:

1. https://www.16personalities.com/pl/darmowy-test-osobowosci (bardziej szczegółowy opis naszej osobowości, wraz z mocnymi i słabymi stronami, predyspozycjami czy relacjami z ludźmi);

2. http://testownia.net/testy/test-osobowosci-charakteru (cztery główne typy osobowości).

Testy te wykonałam na moich lekcjach z uczniami i świetnie się sprawdziły. Potem można dopasować typy osobowości do zawodów. Tematykę możemy dopasować do wiedzy o społeczeństwie, doradztwa zawodowego czy godziny wychowawczej.

Wrzucam również telefony zaufania w razie potrzeby:

116 111 - telefon zaufania dla dzieci i młodzieży (bezpłatny, czynny całą dobę, można wysłać wiadomość poprzez stronę 116111.pl);

800 100 100 - bezpłatna infolinia dla rodziców i nauczycieli w sprawie bezpieczeństwa dzieci (czynna od pon. do pt. w godzinach od 12.00 do 15.00).

Więcej w: Psychologia nastolatka, nr.4, 2022.