Nasza bohaterka jest znana jeśli chodzi o historię sztuki, ale czy wiemy coś więcej na jej temat, jaka była na co dzień? Osobiście, nie słyszałam nigdy o Pani Zofii, natknęłam się na nią i stwierdziłam że warto zwrócić na nią uwagę. Mało wiemy na temat jej prywatnego życia, prócz tego że całkowicie oddała się pracy naukowej. W naszej historii mamy wiele kobiet z rodzin żydowskich, które wspierały polską kulturę i naukę. Jedną z nich jest Zofia Ameisenowa. 

​

             Zofia Ameisenowa urodziła się 31 maja 1897 roku, w rodzinie żydowskiej, w Nowym Sączu. Jej ojciec interweniował w klubie poselskim socjaldemokratycznym parlamentu austriackiego na rzecz zwolnienia Lenina z więzienia. Był ogromnym fascynatem książek i nauk humanistycznych, co miało przełożenie na domową bibliotekę Zofii. To właśnie tutaj kształtował się jej światopogląd na różne kwestie. Jej ojciec był bibliofilem i sam zgromadził pokaźny księgozbiór. W domu Ameisenów gościły znakomite osobowości np. Ignacy Daszyński czy Stefan Żeromski. Można było poczuć tutaj atmosferę humanistycznej kultury i patriotyzmu. 

​

              Zofii przyświecał ideał badacza, nigdy nie myślała typowo o karierze uniwersyteckiej. Jej praca rozpoczęła się od wolontariatu i etatowej siły pomocniczej w Bibliotece Jagiellońskiej. Po odbyciu praktyk wyjechała za granicę, w celach poznawczych nowoczesnej organizacji zbiorów graficznych. Robiła tak co jakiś czas, aby poszerzać znajomość sztuki i prowadzić badania. Studiowała historię sztuki i archeologię. Najpierw interesowała się malarstwem ściennym i tablicowym, jednak potem zmieniła swoje zainteresowania na grafikę, ilustrację książkową, rysunek i iluminatorstwo. Szczególne miejsce w jej badaniach zajmują rękopisy średniowieczne. Zajęła się również anatomią w twórczości artystów renesansowych, takich jak Leonardo da Vinci i Michał Anioł.  Jest wspominana jako ta, która wprowadziła dzieło do obiegu naukowego. Warto zwrócić uwagę na to iż, wybierała i publikowała jedynie te dzieła, które prezentowały przyzwoity poziom artystyczny. Wiązała dzieła z nazwiskami znanymi w historii sztuki. Polowała na mistrzów. Przykładała ogromną wagę do prowadzenia opisów dzieła sztuki. Uważa się, że szczególnie dwoje współpracowników, było jej przewodnikami jako młodej badaczki, gdy rozpoczynała pracę. Byli to Kazimierz Piekarski oraz Aleksander Birkenmajer.

              Wiemy, że płeć utrudniała często kobietom uzyskać wyższy stopień na uczelniach, jak również dostać się na studia. Tak było również w przypadku Zofii. Jednak nie tylko płeć utrudniała jej karierę ale przede wszystkim pochodzenie żydowskie. Dopiero w 1920 roku uzyskała tytuł doktora. Udała się w kilka podróży m.in. do Włoch, Niemiec, Austrii i Francji. W 1923 roku wyszła za mąż za dalekiego kuzyna- Aleksandra Ameisena- lekarza i znanego szachistę.

​

                   Podczas swojej pracy udało jej się skatalogować całą kolekcję rycin i większą część zbioru rysunków. Rozpoczęła również opracowywanie dzieł ilustrowanych. Zadbała również o księgozbiór podręczny- zgromadziła najważniejsze słowniki artystów, książki poświęcone technikom i historii grafiki oraz słowniki i opracowania dotyczące ikonografii. Walczyła o zakup nowych zbiorów i o dary dla Biblioteki. Ważną rolę miała tu współpraca Ameisonowej z Towarzystwem Przyjaciół Biblioteki Jagiellońskiej, dzięki temu zdobyła m.in. rysunki Artura Grottgera.

​

                    Trzy razy była aresztowana przez Gestapo, straciła rodziców, siostrę i szwagra, a także cały majątek. Rodzina Zofii została zamordowana w getcie w Przemyślu. 2 września 1939 roku brała udział w pracach nad zabezpieczeniem najcenniejszych zbiorów Biblioteki. Opuściła Kraków pod naciskiem rektora UJ prof. Tadeusza Lehr-Spławińskiego. Razem z mężem uciekła w kierunku Wołynia, a dokładnie do Łucka, następnie zatrzymali się w Kosowie Huculskim. Oboje jednak trafili do getta w Kosowie, z którego zdołali uciec. Wyruszyli w kierunku Bukowiny, a następnie Rumunii. Zatrzymali się w Czerniowcach i Bukareszcie. Znaleźli schronienie w żeńskim klasztorze. W czasie pobytu w Rumunii posługiwali się paszportami wydanymi przez ambasadę Szwajcarii. Ukrywali się w klasztorze do zakończenia wojny. Po wojnie małżeństwo Ameisonów wróciło do Krakowa. Zofia na nowo podjęła pracę w Bibliotece Jagiellońskiej. Oczywiście nie byłaby sobą, gdyby nie zajęła się porządkowaniem zbiorów, spisywaniem tych zrabowanych i ich odzyskiwaniem. Odnaleziono tak m.in. traktaty Mikołaja z Kuzy. Udało jej się dokonać zakupu rycin Rembrandta, zdobyła teczkę prac Brunona Schulza. Była mocno zaangażowana w sprawę pozyskania dla Biblioteki Jagiellońskiej autografu dzieła Mikołaja Kopernika De revolutionibus. Pokazuje to jak wytrwała, dociekliwa i bezkompromisowa była Zofia i jej walka o warunki przechowywania skarbów kultury narodowej oraz katalogowanie ich. Dzięki niej zbiory Biblioteki powiększyły się prawie trzykrotnie, więc wiele jej zawdzięczamy pod tym względem. Należy zauważyć, że miała możliwość przedostania się do Palestyny czy USA, jednak chciała wrócić do swojej ukochanej pracy w Krakowie, w Polsce. 

​

                  Pisała o sobie: ,,Obejmując pracę w Bibliotece Jagiellońskiej, postawiłam sobie za zadanie nie tylko uporządkowanie i skatalogowanie całego, od wieków odłogiem leżącego zasobu grafiki, ale także opublikowanie najcenniejszych zabytków Biblioteki z zakresu rysunków, rycin i rękopisów iluminowanych. Program ten konsekwentnie realizowałam przez cały czas trwania mojej działalności zawodowej”.

                 Często zgłaszali się do niej po pomoc naukową nie tylko współpracownicy, ale również różne instytucje, takie jak: teatr, wytwórnie filmów oraz wydawnictwa. Mimo że nie była metodologiem, dydaktykiem czy pedagogiem to jej prace były wzorem na uczelniach do prac studentów np. jej przypisy czy bibliografia. Nie założyła własnej rodziny, całkowicie oddała się nauce. Miała wielu przyjaciół, była wrażliwa na cudze troski i krzywdy, służyła zawsze radą i pomocą, a co więcej pomagała potrzebującym. W kartkach świątecznych, których nie zdążyła przeczytać Pani Zofia znalazły się ważne i pouczające słowa: ,,Człowiek, który drugim czyni dobro, nigdy nie jest sam, już na zawsze jest w ciepłym, ludzkim kontakcie, nawet wtedy, gdy odległość i czas nie pozwalają na okazanie myśli, pamiętających o pomocy niegdyś udzielonej.”

​

              Wiele listów z prywatnej korespondencji Zofii jest dla nas nieosiągalnych, ze względu na prawa autorskie w Bibliotece Jagiellońskiej. Jak na razie nikt nie ma do nich dostępu. Wiemy jednak że znajduję się tam korespondencja pomiędzy Zofią Ameisonową a pracownikami Instytutu Warburga. W katalogu Biblioteki Jagiellońskiej odnalazłam jedynie recenzje i dzieła autorstwa Ameisenowej, a raczej Ameisenówny. 

                W 1951 roku Zofia Ameisonowa została kustoszem Biblioteki, w 1955 otrzymała tytuł naukowy profesora nadwyczajnego. W 1964 roku otrzymała Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznano jej również nagrodę III stopnia Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego za osiągnięcia naukowe. Została również wybrana na członka korespondenta przez Międzynarodową Akademię Historii Nauki, jednak nie zdążyła się o tym nawet dowiedzieć, ponieważ w tym momencie odchodziła z tego świata.

​

                   Bardzo źle przeżyła chorobę i śmierć swojego męża. Odbiło się to na jej własnym zdrowiu- zachorowała na chorobę wieńcową serca. Ignacy Zarębski- autor jednego z artykułów na który się powołałam w przypisach, był z wizytą u pani Ameisonowej, gdy jeszcze żyła i pamięta jak do ostatniej chwili życia była aktywna intelektualnie. Uważa on że zbyt wcześnie odeszła, ponieważ miała jeszcze plany i przemyślenia, które mogła przekazywać innym. Chciała nadal pracować a nie była w stanie. Zmarła 25 grudnia 1967 roku w szpitalu im. Stefana Żeromskiego w Nowej Hucie.